Czy branża IT to domena mężczyzn? Choć kobiet pracujących w tym sektorze wciąż przybywa, w dalszym ciągu ich ilość jest mniejsza, niż mężczyzn. Tymczasem, wiele badań potwierdza, że zespoły zróżnicowane pod względem płciowym pracują innowacyjnej i efektywniej, przyczyniając się w ten sposób do poprawy sytuacji finansowej firm. Przykładowo, ankieta przeprowadzona przez MSCI ESG Research w 2015 roku udowodniła, że firmy o zróżnicowanej płciowo strukturze zatrudnienia osiągają wyniki finansowe wyższe aż o 36,4%!
Ten prosty przykład pokazuje, że obecność pań w branży IT jest niezwykle ważna – zarówno dla samych kobiet, jak i dla dobra rozwoju branży. Świadomość tego faktu jest coraz większa – świadczą o tym powstające organizacje i inicjatywy, jak np. fundacja Geek Girls Carrots – stowarzyszenie kobiet związanych z IT, czy blog kobietydokodu.pl, którego misją jest m.in. zachęcenie kobiet do sprawdzenia, czy IT jest dla nich.
Sytuacja kobiet w branży ma jednak swoje jasne i ciemne strony. Istnieją aspekty, w których kobiety czują się gorzej traktowane od mężczyzn pracujących na podobnych stanowiskach. W dalszym ciągu praca w IT jest jednak atrakcyjna dla kobiet, co potwierdza fakt, że wiele pań przebranżowuje się, by zacząć pracę w tym obszarze.
Sytuacja kobiet w IT podlega również regularnym badaniom. W 2018 roku, Fundacja Geek Girls Carrot wydała raport “Kobiety w IT”, w którym ukazano analizę sytuacji kobiet w branży w Polsce. Podobną ankietę “Branża IT w Polsce” przeprowadził w 2020 roku portal z ofertami pracy IT No Fluff Jobs. Na ich podstawie stworzyliśmy dla Was opracowanie, które porusza wiele nurtujących kwestii: dlaczego kobiety chcą pracować w IT? Co zmotywowało je do tego wyboru? Jakie korzyści widzą, pracując w branży? Jak odnajdują się w zespołach zdominowanych przez mężczyzn? Poniżej znajdziesz odpowiedź na te i inne pytania.
Dlaczego kobiety są zainteresowane branżą IT?
Branża IT ma opinię atrakcyjnej – również wśród kobiet, które się nią nie zajmują. Jak pokazuje ankieta przeprowadzona przez No Fluff Jobs, aż 60% kobiet niepracujących w tej dziedzinie deklaruje, że myślało kiedyś o pracy w IT i przebranżowieniu się. Jako główne zalety pracy w IT panie podawały lepsze zarobki, większe możliwości, a także możliwość rozwoju.
Kobiety będące już w branży również widzą wiele zalet pracy w tym sektorze. Zgodnie z raportem Fundacji Carrots z 2018 roku, główne plusy to:
- Wysokość zarobków
Główny motyw, jaki skłania kobiety do pracy w IT, to wyższa płaca, niż w innych branżach. Ten plus pracy w branży podało aż 89% kobiet.
- Elastyczność czasu i miejsca pracy
Praca w IT daje kobietom możliwość pracy z dowolnego miejsca i o dowolnej porze. Tę zaletę docenia aż 80% kobiet pracujących w IT.
- Atmosfera w pracy
Wiele kobiet (77%) ceni sobie również swobodną atmosferę oraz luźną kulturę pracy, która panuje w branży IT.
Aktualne badania przeprowadzone przez No Fluff Jobs pokazują, że motywacje pań nie zmieniły się znacząco. Za najważniejsze zalety pracy w IT podają możliwość rozwoju, atmosferę w pracy oraz wysokość wynagrodzenia. Kolejne wymieniane zalety to praca przy ciekawych projektach i możliwość pracy zdalnej.
Praca w IT ma jeszcze jeden plus – panie mogą ją stosunkowo łatwo pogodzić z wychowywaniem dzieci. Wiąże się to z elastycznością branży – pracę często można wykonywać z domu, o dowolnej porze. Według raportu Fundacji Carrots, 56% matek pracujących w IT uważa, że łączenie pracy z wychowaniem dzieci to łatwe zadanie. Podobnie myślą panie bezdzietne – połowa z nich ocenia łączenie tych dwóch sfer życia jako łatwe.
Dlaczego więc kobiet w IT wciąż jest tak mało? Zgodnie z badaniami Fundacji Carrots, w Polsce kobiety to około 30% wszystkich programistów. Co stoi na przeszkodzie w podjęciu pracy w IT przez kobiety?
Odpowiedź na to pytanie próbował znaleźć portal No Fluff Jobs. Najczęstszym problemem okazał się trud wejścia w branżę – 47% kobiet odpowiedziało, że nie wie, od czego zacząć i czego się uczyć. Trudność stanowi również wykształcenie – dla 32% kobiet szkolenia i kursy są zbyt drogie lub przeprowadzane w niedogodnych dla nich terminach.
Co czwarta kobieta deklaruje, że boi się zmiany pracy i ten strach blokuje ją przed podjęciem prób przebranżowienia. Kolejne argumenty wskazywane przez kobiety to duża ilość nauki, a także problemy z wyborem właściwego kierunku lub specjalizacji.
W jaki sposób kobiety zdobywają wykształcenie z zakresu IT?
Jak już pisaliśmy, najtrudniejsze w IT dla większości kobiet są początki. Jak panie zdobywaną wiedzę z zakresu tej branży?
Zgodnie z ankietą No Fluff Jobs, prawie połowa kobiet wdraża się w branżę IT na studiach – informatycznych lub pokrewnych. Wiele z nich zdobywa wiedzę już pracując – dotyczy to około 16% kobiet. Inne źródła wiedzy informatycznej, jakie wskazują, to tutoriale w internecie, kursy internetowe, szkoły programowania, książki, firmowe szkolenia oraz projekty Open Source.
Prawie połowa programistek zdobywa swoją wiedzę na studiach, jednak druga połowa przebranżowiła się na IT. Te panie posiadają często oprócz umiejętności technicznych kompetencje humanistyczne i społeczne. To wbrew pozorom umiejętności bardzo przydatne podczas pracy w sektorze IT, pomagające dobrze planować, a także utrzymać dobrą atmosferę w zespole.
Praca w IT wymaga oczywiście ciągłego dokształcania. Zgodnie z raportem Fundacji Carrots, najczęściej wybierane przez panie dodatkowe formy edukacji to staże i praktyki (39% badanych), studia podyplomowe (20%), a także specjalistyczne kursy językowe (19%).
Kobiety i mężczyźni w IT
Praca w zdominowanej przez mężczyzn dziedzinie nie jest łatwym zadaniem. Wiele kobiet pracujących w IT doświadczyło nierównego traktowania ze względu na swoją płeć. Zgodnie z raportem Fundacji Carrots, większość problemów dotyczyła sfery zawodowej. Kobiety doświadczały stereotypowego traktowania (86% badanych), uzyskiwały niższe wynagrodzenie niż mężczyźni na tym samym stanowisku (61%). Zdarzało się również, że ich kandydatura została odrzucona ze względu na płeć (28% ankietowanych).
Istotny problem to wynagrodzenie – choć nie powinno różnić się na tych samych stanowiskach, kobiety w dalszym ciągu doświadczają dyskryminacji. Według badań z 2018 roku połowa pracowniczek IT uważała, że mężczyźni osiągają za tę samą pracę wynagrodzenie wyższe średnio o 24%. Badanie z 2020 roku nie pokazuje znacznej zmiany – mężczyźni na takich samych stanowiskach deklarują zarobki o ok. 20% wyższe od kobiet pełniących te same funkcje.
Czy kobietom jest więc trudniej w branży IT niż mężczyznom? Zgodnie z raportem Fundacji Carrots, 53% kobiet pracujących w IT i 61% pracujących poza nią uważa, że tak. Najważniejszym problemem według badanych jest jednak fakt, że panie same wykluczają możliwość takiej pracy ze względu na stereotypy i role społeczne.
Badania pokazują również, że kobiety mają kontakt z nauką programowania średnio kilka lat później, niż mężczyźni. Dla wielu z nich praca w IT to drugi zawód – zgodnie z ankietą No Fluff Jobs, prawie połowa kobiet przebranżowała się na IT.
Kwestia kobiet i mężczyzn w IT ma jednak również jasne strony. Ankieta przeprowadzona przez No Fluff Jobs pokazuje, że menadżerem w IT można zostać bez względu na płeć. Około 5% pań pełni funkcję menadżera – to taki sam odsetek jak w przypadku mężczyzn. Wysokie stanowiska zależna są więc od wiedzy i kompetencji, a nie płci.
Podsumowanie
Branża w IT wciąż się rozwija, a zapotrzebowanie na pracowników rośnie. Kobiety w IT są potrzebne, tym bardziej że zgodnie z przytoczonymi wyżej badaniami, mają bardzo dobre wykształcenie, spore doświadczenie i chętnie się dokształcają.
W dalszym ciągu istnieje potrzeba dążenia do równego traktowania obu płci w branży IT. Potwierdzają to nie tylko badania przeprowadzone na Polskim gruncie. Amerykańska publikacja z 2019 roku “Women Know Cyber” potwierdza, że branża IT ma problem z płcią – odsetek kobiet zajmujących stanowiska w IT jest niepokojąco niski i ten stan nie zmienia się w porównaniu z raportem z 2013 roku. Główny problem stanowi wynagrodzenie – mężczyźni w branży IT na każdym poziomie doświadczenia zarabiają więcej od kobiet.
Pozostaje mieć nadzieję, że w kolejnych latach sytuacja będzie się poprawiać, a ilość kobiet pracujących w branży wzrośnie. Paniom pragnącym rozpoczęcie pracy w IT radzimy korzystanie z portali ułatwiających rozeznanie się w branży, takich jak kobietydokodu.pl, a także udział w spotkaniach i meetupach, które dają możliwość poznania pracodawców i potencjalnej pracy u nich.
